Op 28 augustus 1963 organiseert Martin Luther King zijn beroemde 'Mars op Washington'. De mars zou de geschiedenis ingaan als de grootste mensenrechtenbetoging ooit. 250.000 mensen waaronder 60 000 blanken bezetten 'The Mall' van het 'Lincoln memorial' tot het 'Washington Monument'. Het is voor deze menigte dat Martin Luther King zijn bekende speech, "I have a dream", voordroeg.
Maar na die dag is de blanke politieke elite zich ervan bewust dat er iets moet gebeuren in Amerika. Vooral in de zuidelijke staten is de rassenscheiding nog een praktijk van alledag en zit men niet te wachten op verandering. Tegen die verandering komt men daar in verzet, met soms dodelijke slachtoffers als gevolg.
De strijd van de zwarte burgerrechtenbeweging is al jaren in volle gang wanneer King in Washington zijn beroemde woorden uitspreekt. Concrete doelen van de beweging zijn bescherming van het stemrecht en een einde maken aan de rassenscheiding. Maar King droomt in Washington over iets veel groters; hij droomt voor een Verenigde Staten waarin het grondbeginsel 'all men are created equal' eindelijk bewaarheid wordt. Zijn woorden inspireren blank en zwart om zich in te zetten om die droom werkelijkheid te maken.
Nog geen jaar later na 'I have a dream' wordt in Philadelphia/Mississippi een drievoudige moord gepleegd op burgerrechten-activisten: twee blanke jongens, één zwarte. Zij kwamen zwarte bewoners vertellen hoe ze konden meedoen aan de verkiezingen; bewogen door de woorden van King een jaar eerder. De drie worden in Philadelphia gearresteerd en vervolgens vrijgelaten. Vanaf dat moment ontbreekt ieder spoor van ze.
Veel blanke bewoners in Mississippi hebben geen behoefte aan verheffing van het zwarte deel van de bevolking. ‘Separate but equal’ is het cynische motto. Dat is al jaren zo en dat moet zo blijven. En als bemoeizuchtige activisten zich in hun zaken komen mengen, hebben ze traditionele manieren om daarmee om te gaan. Dan komen de witte lakens uit de kast.
De Ku Klux Klan heeft in 1964 al een lange geschiedenis in het zuiden. Vlak na de afschaffing van de slavernij wordt de Klan opgericht om de zwarte bevolking ‘op z’n plek’ te houden. Met het gezicht bedekt met maskers of witte lakens worden zwarten en opdringerige noorderlingen bedreigd, hun huizen in brand gestoken of in koele bloede vermoord. De anonimiteit is een wapen van de Klan; het maakte de leden moeilijk op te sporen en nog moeilijker te berechten. Want vaak was ook je buurman, je dokter, je advocaat of je rechter lid van de Klan. Op deze manier konden ook de daders achter de drievoudige moord in Philadelphia jarenlang ongestraft blijven.
De drievoudige moord vestigde de aandacht van de natie op het dorpje. Ook Martin Luther King reist af naar Philadelphia. In december 1964 worden de daders door de FBI opgepakt. Drie jaar later wordt het grootste deel veroordeeld; geen van hen dient langer dan zes jaar. De belangrijkste spelers, waaronder het brein achter de moorden Edgar Ray Killen, worden vrijgesproken. Journalist Stanley Dearman, die zich zijn hele leven heeft ingezet voor de berechting van de vrijgesproken daders, ziet zijn missie in 2005 volbracht wanneer Killen na eenenveertig jaar alsnog veroordeeld wordt.
Andere Tijden laat zien wat er vooraf ging aan de 'Mars op Washington': De strijd tegen de discriminatie, de achterstelling, de vernederingen van zwarte Amerikanen. Geweldloos op weg naar gelijke rechten.
Martin Luther King
Vragen?
Heeft u vragen, ideeën of opmerkingen?
Neem dan contact op met de redactie: