Meer geschiedenis? Kijk op NPOKennis.nl
↳ Enter om te zoeken
10 november 2016

14-18 Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

14-18 Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog
Bekijk Video
50 min
Ondertekening van de wapenstilstand in een spoorwagon bij Versailles, op 11 november 1918 om 11 uur (naar een anoniem schilderij)
Ondertekening van de wapenstilstand in een spoorwagon bij Versailles, op 11 november 1918 om 11 uur (naar een anoniem schilderij)

Op 9 november 1918 reden twee treinen naar een bos in de buurt van de Franse stad Compiègne. In de ene trein zaten Franse en de Britse onderhandelaars, in de andere de Duitse. De treinen stopten op korte afstand van elkaar en gezelschappen stapten uit.

Eenmaal in de Geallieerde wagon bekeek de Franse opperbevelhebber Foch de Duitsers aan de andere kant van de onderhandelingstafel eens rustig. 'Daar is het Duitse Rijk', sprak hij tegen zichzelf.

De Duitse onderhandelaars werden meteen voor het blok gezet door Foch. 'Wat willen de heren van mij?', vroeg hij aan de tolk. Daarop antwoordde de Duitse afgezant Erzberger iets over Geallieerde voorstellen voor een wapenstilstand.

'Voorstellen? Ik heb geen enkel voorstel', was het toonloze antwoord van Foch. Hij kon zich deze weinig tactvolle houding veroorloven door de Duitse oorlogssituatie. Het land verloor snel terrein aan het Westelijke Front, de economische situatie was slecht en er dreigde revolutie.

De Geallieerde legers hadden net een zeer succesvolle campagne achter de rug, die in augustus 1918 was begonnen. Met de steun van de Amerikanen, die vanaf april 1917 meededen, werden de Duitsers op ongekende wijze teruggedreven. Daarbij werden ruim 350.000 krijgsgevangenen gemaakt.

Erzberger moest de botte opmerking van Foch dus slikken. Hij had weinig keus, want ook tijdens de onderhandelingen konden de Duitsers het tij niet keren. Op 10 november werd bijvoorbeeld Mons heroverd, de plaats waar het Britse leger in 1914 was verdreven. Erzberger wilde daarom voorkomen dat er werd doorgevochten tijdens de onderhandelingen. Hij gooide het over een andere boeg.

De Duitse afgezant betoogde, dat de voorwaarden voor de wapenstilstand beter mild voor Duitsland konden zijn. Er zou meteen moeten worden gestopt met vechten, voordat de onderhandelingen werden afgesloten. Want vanuit het oosten loerde het bolsjewistische gevaar, dat niet alleen Centraal-Europa maar ook West-Europa bedreigde.

Foch wilde daar niets van weten en zei dat West-Europa zich zou weten te verdedigen tegen dat gevaar. De Duitsers moesten daarna akkoord gaan met de Geallieerde voorwaarden. Om 11 uur 's ochtend op 11 november 1918 werd de Eerste Wereldoorlog officieel beeindigd.

De wagon waar de Wapenstilstand werd getekend valt nog te bezoeken in de bossen bij Compiegne, hoewel het niet de echte is. Die ging verloren in het oorlogsgeweld van 1945. De Duitsers hadden de Franse overgave aan het begin van de Tweede Wereldoorlog in 1940 in de oorspronkelijke wagon laten tekenen. De wagon was daarop in triomf naar Duitsland gebracht.

De replica van de wagon staat in een museum, vlakbij de plaats waar de twee treinen met onderhandelaars stonden. De wagon zelf is niet toegankelijk. De bezoeker kan om de wagon heenlopen en naar binnen kijken.

Het einde van de Eerste Wereldoorlog was een zeer belangrijk feit. De Belgen vieren de Wapenstilstand daarom met een vrije dag. De plastic klaprozen ('poppies') van de Britten zijn onder andere te danken aan de beroemde dichtregels uit 'In Flanders Fields' van John McCrae, het machtige beeld van klaprozen die groeien tussen grafstenen.

'In Flanders Fields the poppies blow,
Between the crosses, row on row'.

10 november 2016

Het Spoor Terug - ’t Is plicht dat ied’re jongen 3: de Eerste Wereldoorlog

't Is Plicht dat ied're jongen gidscover
Bekijk Video
33 min
in-flanders-fields

Bekijk Video
1 min min

Bekijk Video
1 min min

Bekijk Video
1 min min

Vragen?

Heeft u vragen, ideeën of opmerkingen?

Neem dan contact op met de redactie: